गन्जागोलमा देश छोडेर भाग्नको लागि हजारौंलाई देशको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ओइरिन बाध्य

सेप्टेम्बर ११, २००१ को आक्रमणपछि आतंक युद्ध सुरु हुँदा नेतृत्वबाट निकालिएको उनी इस्लामवादी संगठन संयुक्त राज्य अमेरिकाको नेतृत्वमा दुई दशक लामो युद्धपछि तुरुन्तै सत्तामा फर्के। संयुक्त राज्य अमेरिकाले महिनाको अन्तसम्ममा आफ्नो अन्तिम बाँकी फौज हटाउने तय गरेको छ।
केही दिनयता अमेरिका र उसका सहयोगीहरुद्वारा प्रशिक्षित र सुसज्जित अफगान सुरक्षा कर्मीहरु घुमेर भागेपछि काबुलमा राष्ट्रको राजधानी सहित सबै प्रमुख शहरहरु कब्जा गर्दै विद्रोहीहरुले देशभर आक्रमण गरेका छन्।

त्यसोभए यो कसरी भयो र त्यसपछि के हुनेछ त ?

सन् २००१ मा तालिबानलाई सत्ताबाट बाध्य गरिए तापनि आतंकवादी समूहले कहिल्यै छाडेन। अमेरिका र नाटोले यस क्षेत्रबाट लम्बिएको सैन्य प्रस्थानसँगै तालिबानले सत्ता फिर्ता लिन पुन: पहल गर्न थाले। यद्यपि, गत हप्ता उक्त समूहले अफगानिस्तानका धेरै दिनहरूमा भाग लिएर पश्चिमी समर्थित सरकारलाई भाग्न बाध्य गराएर देशलाई गोली हानी दियो।
तिनीहरू किन भागे? संयुक्त राज्य अमेरिका र यसका नाटो सहयोगी दलहरूले अफगान सुरक्षा बलहरूलाई प्रशिक्षण र सुसज्जित पार्न दुई दशकभन्दा बढी समयको लागि अरबौं डलर खर्च गरे। तर सरकार भ्रष्टाचारले भरिएको थियो; सेनापतिहरूले स्रोतसाधन कोरिन्न सिपाहीहरूको संख्यालाई बढाइचढाइ गरे अनि खेतमा भएका फौजहरूमा अक्सर गोला-बारुद, सरसामान वा खाद्यान्नको समेत अभाव हुन्थ्यो।
संयुक् त राज्य अमेरिकाले देश छोड्दैछ भन् ने कुरा स्पष्ट भएपछि तिनीहरूले अझ धेरै युद्ध गर्ने इच्छा गरे भनी टोरोन्टो विश्वविद्यालयका अन्तरराष्ट्रिय सम्बन्ध तथा राजनैतिक विज्ञानका प्राध्यापक अरेल बुनले बताए ।

उनले ग्लोबल न्युजसँग भने, “अफगान जनताका लागि यो विपत्ति हो । उनीहरूलाई छाडिएको छ ।”
“तालिबानले आफूलाई मुख्यतया मध्यकालीन क्रूरताको धारणाद्वारा नियन्त्रित भएको देखाएका छन्। तिनीहरू मतभेद सहँदैनन्, कुनै पनि प्रकारको विरोध सहँदैनन् र अफगानिस्तानका जनतासँग पूरै डराउनुपर्ने कारण छ।”

काबुलमा तालिबान बन्द भएसँगै देशका राष्ट्रपति आश्राफ घानी पनि देश छोडेर भागेका थिए। ऊ कहाँ गयो, स्पष्ट छैन।
तालिबानले काबुल कब्जा गरेर सत्ता फिर्ता लिँदै गर्दा हजारौं अफगानीहरु आफ्नो सुरक्षाका लागि देश बाहिर निस्कने प्रयास गरिरहेका छन्।

सन् १९९६ देखि २००१ सम्म अफगानिस्तानलाई नियन्त्रणमा राख्दा तालिबानले आफूसँग भएको इस्लामी कानुनको कठोर व्याख्यालाई पुन: विरोध गर्नेछन् भन्ने धेरैलाई डर छ।
त्यस अवधिमा महिलाहरूलाई स्कूल जान वा घरबाहिर काम गर्न निषेध गरिएको थियो। तिनीहरूले सबैलाई समेट्ने बुर्का लगाउनुपर्थ्यो र बाहिर जाँदा पुरुष नातेदारसँगै हुनुपर्थ्यो। तालिबानले पनि संगीतमा प्रतिबन्ध लगायो, चोरहरूको हात काटिदियो र व्यभिचारीहरूलाई ढुंगाले हिर्काए।

भिडियो: अफगानिस्तानमा बढ्दो हिंसाको क्यानाडाले ‘दृढतापूर्वक’ निन्दा गर्छ: ट्रुडो
प्रजातान्त्रिक सरकारले आफ्नो शासनकालमा बढी स्वतन्त्रता प्रदान गरेदेखि तालिबानले आफूलाई अझ मध्यम समूहको रुपमा प्रस्तुत गर्ने प्रयास गरेका छन्, यद्यपि धेरै अफगानीहरू ती प्रतिज्ञाहरूप्रति शङ्का गर्छन्।

काबुलको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा हजारौंको भीड लागेको छ जहाँ अमेरिकी सुरक्षा फौजले हवाई क्षेत्र लाई नियन्त्रण गर्ने प्रयास गरिरहेका छन्।
कोही-कोही मानिसहरू भाग्न यत्ति आतुर छन् कि तिनीहरूले अमेरिकी सैनिक जेटलाई उडेर उड्दा खसेका थिए। देशबाहिर आउने चित्रहरूमा धेरै नागरिकहरू विमानस्थलमा पर्खिरहेका देखिएका छन्। कसै-कसैले हामिद कार्जाई अन्तराट्रिय विमानस्थलको सीमा भित्तामा चढेको देखेका छन्।

यस्तो हुनेछ भन्ने कुरामा ब्राउन शङ्का गर्छन् र संयुक्त राज्य अमेरिका र अन्य देशहरूको तुलनामा क्यानाडा “सानो खेलाडी” भए तापनि यसले तालिबान शासन र यसका समर्थकहरूलाई दबाब दिनुपर्छ भनी बताउँछन्।

उनले भने, “हामीले यो तालिबान इमिरेट अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा पृथक हुनेछ र उनीहरुले विश्वभर आतंकवाद फैलाउने मौका पाउने छैनन् भन्ने कुरा स्पष्ट पार्नु आवश्यक छ।”
“यो क्रूर शक्तिलाई समाहित गर्न हामीले यस क्षेत्रका देशहरूसँग, अन्य प्रजातन्त्रहरूसँग सहयोग गर्नु आवश्यक छ; र हामी सकेसम्म उद्धारमा संलग्न हुनु आवश्यक छ … किनभने सम्भवतः हामीले तालिबानको आक्रमण, यातना र पश्चिमी सेना, क्यानेडियाली वा अन्य कुनै संगति भएका जोसुकैलाई पनि मार्नेछौं।”

द एसोसिएटेड प्रेस र रोयटर्सका फाइलहरूसँग